9 jun 2023
Meer werk- en inkomenszekerheid voor werkenden en meer wendbaarheid voor ondernemingen. Werkgevers en bonden zijn over het algemeen blij met de voorstellen van minister Karien van Gennip (Sociale Zaken) om de arbeidsmarkt te vertimmeren, zzp'ers zijn dat beduidend minder.
Op kosten jagen
Zelfstandigen lopen vooral op tegen de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering die hen op kosten zou jagen. Fundamenteler zijn de bezwaren tegen de criteria die het kabinet wil gaan hanteren om scherp te krijgen wanneer gewerkt wordt als werknemer en wanneer als zelfstandige.
Materieel gezag
Van de 1,2 miljoen zzp'ers in Nederland zouden er rond de 200.000 onterecht aan het werk zijn als zelfstandige, schat Van Gennip in. Volgens de bonden is dat aantal wel twee keer zo hoog. Inmiddels ligt de handhaving op zogeheten schijnzelfstandigheid al jaren zo goed als stil door gebrek aan duidelijke regels.
Het kabinet wil dat oplossen aan de hand van criteria gebaseerd op rechterlijke uitspraken. Of iemand in verkapte dienst werkt of als zelfstandige wordt straks mede bepaald aan de hand van 'materieel gezag' (krijgt iemand instructies en staat hun werk onder toezicht?) en 'organisatorische inbedding' (maakt het werk deel uit van de kernactiviteiten van een bedrijf? Doet de opdrachtnemer in feite hetzelfde werk als een werknemer in de organisatie?).
'Gruwel'
Dergelijke definities doen de zelfstandige tekort, volgens het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO). 'De criteria rondom wie wel en wie geen zelfstandige zou zijn worden vastgesteld binnen de arbeidsrelatie, maar je moet veel breder kijken naar de persoon zelf', stelt PZO-directeur Margreet Drijvers.
Een zzp'er met meerdere opdrachtgevers die zelf offertes uitbrengt en dus in staat is zijn of haar eigen tarieven vast te stellen, is duidelijk een ondernemer, ongeacht of hij hetzelfde werk doet als iemand in loondienst bij de opdrachtgever, zegt zij. 'Je moet kijken naar hoe iemand zijn ondernemerschap invult.'
De inbeddingseis betitelt Drijvers als 'een gruwel'. Volgens haar gaat de wetgever zich dan 'op microniveau bemoeien met de bedrijfsvoering' in weerwil van het grondrecht op de vrijheid van ondernemerschap. Dat stelt immers dat de ondernemer mag bepalen hoe de bedrijfsvoering wordt vormgegeven.
AOV
Ook heeft PZO lange tijd geijverd voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle werkenden, conform de aanbevelingen van de commissie-Borstlap over de toekomstige inrichting van de arbeidsmarkt. Maar Van Gennip zegt dat invoering te veel tijd zal kosten. Wel studeert Van Gennip op een zogenaamde opt-out voor zelfstandigen die reeds een voorziening hebben getroffen. Dat is een 'must', vindt PZO. Schenkkringen als broodfondsen en zogeheten 'crowdsurance' vallen daar echter niet onder, vindt de minister, omdat die geen uitkering voor langere tijd kunnen garanderen. Ook PZO spreekt dat tegen, want crowdsurance kent ook langetermijnoplossingen. De minister is niet volledig up-to-date.
Lees het gehele artikel in het Financieel Dagblad (6 juni 2023)
